چهارچوبی تحلیلی در نظریۀ توسعه: فرهنگ، قدرت و نابرابری

Authors

حسین راغفر

مرجان فدوی اردکانی

abstract

چکیده این مقاله کوششی است برای فراهم‎آوردن چهارچوبی تحلیلی به منظور درک فرآیند و علل کامیابی‎ها و ناکامی‎های الگوهای توسعه. به این منظور، با بهره‎گیری از رویکردی میان‎رشته‎ای، نقش عوامل فرهنگ، قدرت، و نابرابری ـ‎که خود محصول تعامل دو عامل نخست است‎ـ در توسعۀ جوامع مورد مطالعه قرار‎گرفته‎است. اصول نظری این مطالعه مبتنی بر تلفیقی از روش‎شناسی نهادگرا، تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی است. در بخش ارائۀ چهارچوب تحلیلی نیز از رویکردی میان‎رشته‎ای و تلفیقی از نظریات سیاسی، جامعه‎شناسی و اقتصاد بهره گرفته شده است. از جمله نتایج این مطالعه می‎توان به موارد زیر اشاره کرد: 1. بی‎توجهی به زمینه‎های فرهنگی بسترساز توسعه یا به عبارتی نهادهای غیررسمی و نیز پیاده‎کردن سیاست‎های توسعه‎ای مغایر با اصول فرهنگی و ارزشی جامعه از عوامل مهم مخلّ دستیابی به توسعه محسوب‎می‎شوند. 2. چنانچه طی فرآیند توسعه و در اثر سیاست‎گذاری‎های توسعه‎ای، نابرابری در هر یک از اَشکال خود افزایشی بی‎رویه داشته باشد، به طور مستقیم و غیرمستقیم موانعی جدی در ادامۀ پیشرفت و نزدیک‎شدن به اهداف توسعه ایجاد خواهد شد. 3. رشد تناقضات فرهنگی و نابرابری در جامعه به دلیل ایجاد اَشکال مختلف مقاومت مانع از هم‎افزایی نیروهای جامعه جهت بهره‎برداری بهینه از ظرفیت‎های جامعه خواهد شد. 4. قدرت چه در قالب نظام سیاسی چه در قالب فضای هژمونیک و ارزشی، تأثیر بسیاری بر مقولات فرهنگ، نابرابری و مقاومت دارد و بدین‎ترتیب از طرق گوناگون با توسعه در ارتباط است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فرهنگ به مثابه قدرت در روابط بین الملل؛ قدرت فرهنگ در برابر فرهنگ قدرت

در حوزه مطالعات بین الملل غالباً قدرت مادی و سخت هسته اصلی و تعیین‌کننده میزان قدرت و نوع روابط میان دولت‌ها بوده است. اما پس از جنگ سرد، قدرت مادی به‌تنهایی پاسخ گوی نیاز جوامع انسانی نیست و شکل دیگری از قدرت که پایه‌های آن را مبانی ارزشی- هویتی و فرهنگی تشکیل می‌دهد، اهمیت  بیشتری یافته است. فرهنگ و روابط فرهنگی ‌چنان در ابعاد همه‌جانبه زندگی دولت- ملت‌ها تنیده شده‌ است که امروزه روابط بین‌الم...

full text

ارزیابی نظریۀ قدرت همسنگ در صنایع ایران

نظریة قدرت همسنگ، وضعیتی را توضیح می‌دهد که در یک صنعت، قدرت بازاری یک طرف (فروشندگان) از سوی طرف دیگر (خریداران) تعدیل شود. مقالۀ حاضر قصد دارد این نظریه را برای صنایع ایران آزمون و بررسی کند که آیا در صنایع بزرگ کشور، قدرت بازاری خریداران در قدرت بازاری فروشندگان اثر محدودکننده‌ای داشته است؟ برای این منظور، مجموعه‌ای از داده‌های پانل کدهای چهار رقمی ISIC صنایع ایران برای دورۀ 1374- 1389 استفا...

full text

توسعه و نابرابری های اجتماعی در هند

این نوشتار به بررسی تاریخی نحوه ارتباط بین بهبود ظرفیت نظام های اقتصادی، سیاسی و توزیعی در جامعه هند در دوره پس از استقلال هند تا پایان 2005 می پردازد و سازوکارهای سازش یا عدم سازش بین توسعه اقتصادی، سیاسی و نابرابری های اجتماعی در دوره های تاریخی هند را مورد توجه قرار می دهد. مدل نظری، ترکیبی از چهار رویکرد الگوهای سازگاری، تضاد، بدبینانه و نظریه دولت توسعه گرا است و توصیف تاریخی تطبیقی و تکن...

full text

بررسی فرآیند توسعه در دوره ی حکومت پهلوی با توجه به نقش عوامل فرهنگ، نابرابری و قدرت (57-1304)

این مطالعه، پژوهشی تاریخی در فرآیند توسعه ی ایران طی دوره ی حکومت پهلوی(57-1304) است و به تبیین نقش متغیرهای فرهنگی و نابرابری در نتایج جامع حاصل از این فرآیند توسعه ی 53 ساله می پردازد. این پژوهش در جستجوی یافتن پاسخی برای این سوال است: دلایل ناکامی مشی توسعه ای حکومت پهلوی چه بود و چرا علیرغم برخی پیشرفت های اقتصادی و عمرانی، با پاسخی منفی از سوی جامعه رو به رو شد؟ فرضیه ی این پژوهش در پاسخ ب...

15 صفحه اول

تحلیل جامعه‌شناختی توسعه و نابرابری در ایران

برابری و عدالت در برخورداری از دستاوردهای توسعه در پهنۀ جغرافیایی مشخص یکی از موضوعات مهم در مطالعات توسعه به شمار می‌رود که بر سیاستگذاری توسعه کشورها اثرگذار است. مقالۀ حاضر به تعیین جایگاه و رتبه‌بندی توسعه‌یافتگی استان‌های ایران و شناخت الگوی حاکم بر توسعه‌یافتگی کشور می‌پردازد. با توجه به بررسی ادبیات موجود در زمینه شاخص‌های توسعه، پنج بعد اصلی برای ارزیابی توسعۀ استان‌ها شامل اقتصادی و زی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اقتصاد تطبیقی

Publisher: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی

ISSN 2383-0565

volume 1

issue 2 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023